Zaterdag 4 oktober 2025:
Boekpresentatie 'Ik ben zo weer terug'
“Ik ben zo weer terug”, zei Engel Etsko Nap uit Finsterwolde tegen zijn vrouw Antje en zijn zoontje Willy toen hij op 6 mei 1941 gearresteerd werd. Het waren zijn laatste woorden. Hij kwam niet terug maar stierf als Häftling 904 op 23 juni 1942 in Buchenwald. Nap was één van de 67 Oldambtster verzetsmensen die omkwamen in Duitse concentratiekampen.
Door Sabine Kokee, 15 september 2025
Net als Nap dachten zij ook dat ze na een kort verblijf in de gevangenis spoedig weer terug zouden keren naar huis. Een illusie, zo bleek al snel. Zij stierven ver van huis. Door uitputting, door ziekte, door ophanging of door executie. Over die vermoorde verzetsmensen schreef Cees Stolk zijn nieuwe boek ‘Ik ben zo weer terug’. Dit boek geeft al die vermoorde Oldambtsters een gezicht en brengt ze zo als het ware weer thuis.
Trilogie over de oorlog in Oldambt
Cees Stolk: “Met dit boek voltooi ik een trilogie over de oorlog in het Oldambt. Het begon in 2022 met een portret over een doorsnee dorp in Groningen, het boek ‘Dorp in oorlogstijd’ over mijn eigen dorp Nieuwolda. Wat gebeurde er in die vijf jaren? Het boek schetst een beeld aan de hand van getuigenissen, dagboeken en persoonlijke herinneringen. In de nadagen van de oorlog moest het hele dorp evacueren en sloeg op de vlucht. Het boek belicht verzet, verraad, verschrikking en verlies.
Toen ik in mei 2023 de 4 mei-lezing verzorgde in Dorpshuis ‘t Trefpunt in Nieuwolda hield ik de aanwezigen de vraag voor: “Wie weet wie B.K. Bosma is, naar wie hier dichtbij een plein vernoemd is?” Het zou, zo opperde ik, het nieuwe college van B&W sieren om alle 26 straatnamen in de gemeente, vernoemd naar verzetsmensen, te ondertitelen. Dus om op de borden te duiden wie die namen waren.
De in de zaal aanwezige wethouder Gert Engelkens zei na afloop dat hij van die suggestie werk zou maken. En inderdaad, binnen niet al te lange tijd, waren alle straatnamen in de gemeente ondertiteld en zag het boek ‘Een doos vol verdriet’ het licht. In dat boek schets ik een portret van al die mensen in het verzet waarnaar een straatnaam is vernoemd in het Oldambt. Het eerste bord werd in mei 2024 onthuld aan de C.G. Wiegersweg in Finsterwolde.
Ain pokkel waark
Al vrij snel na het verschijnen van dit boek kreeg ik van verschillende kanten de vraag voorgelegd: maar er zaten toch meer mensen in het verzet? Die mogen toch niet vergeten worden. Die vraag bleef mij bezighouden en dus zette ik mij aan iets wat de Groninger omschrijft als ‘ain pokkel waark’, het in kaart brengen van al die door de nazi’s vermoorde mannen uit het Oldambt. Het bleken er maar liefst 67 te zijn.
Na anderhalf jaar noeste arbeid is het gelukt. In mijn nieuwe boek ‘Ik ben zo weer terug’ krijgen de omgekomen verzetsmensen een naam en een gezicht.
Het verzet in het Oldambt
In totaal zaten in wat nu de gemeente Oldambt is, tussen de 280 en 300 mensen in het verzet, aldus het boek ‘Verzet in Groningen’ van Niemeijer & Mulder. Nieuwolda kende het hoogste percentage verzetsmensen van de provincie Groningen: 1,57% (32 mensen). In elk geval hoger dan omliggende dorpen en zelfs hoger dan Winschoten dat tot een geringer percentage kwam: 0,57%.
Groningers betaalden een hoge prijs voor hun verzet tegen de nazi’s. Met name in communistisch georiënteerde dorpen als Beerta, Drieborg en Finsterwolde was het aantal vermoorde verzetsmensen navenant hoog.
Boekpresentatie op zaterdag 4 oktober
Op zaterdag 4 oktober om 13:30 uur is de boekpresentatie van ‘Ik ben zo weer terug’ in MFC De Hardenberg in Finsterwolde. Drie nazaten van de omgekomen mannen zullen als eersten het boek in ontvangst nemen, twee kleindochters en een oudoom. Cees Stolk deelt dan enkele verhalen uit zijn boek. Belangstellenden zijn van harte welkom de boekpresentatie bij te wonen. Na afloop is het boek te koop.
‘Ik ben zo weer terug’ is 250 pagina’s dik en rijk geïllustreerd.
Het boek is na de presentatie op 4 oktober te koop in boekwinkels, zoals bij de Bruna in Winschoten maar ook bij supermarkt Bennink in Nieuwolda.
Boekpresentatie
Datum: Zaterdag 4 oktober 2025
Tijd: 13:30 uur
Locatie: MFC De Hardenberg, Finsterwolde
Toegang lezing: gratis
